“Wat kan ik doen tegen een foto met mij erop?” Het hangt ervan af waar de foto is gemaakt. In de publieke ruimte, zoals op straat mag meer. Sta je in een context die je schade kan brengen, dus een situatie waar je heel slecht door lijkt. Dan maak je een goede kans op een verbod. Die kans heb je ook als je een ander belang kan aantonen, zoals dat je normaal geld kan verdienen aan je foto.
Een probleem met een foto
Een foto waar jij duidelijk herkenbaar op staat, verschijnt op social media, een krant, een uitzending, maar jij bent daar helemaal niet blij mee. Wat kan je nou doen? De kern van het verhaal noemen we portretrecht. Wat je kan doen hangt van een aantal factoren af. Je hebt weinig rechten die voortvloeien uit de wet. De regels zijn vooral door jaren van rechtspraak ontwikkeld. Dus het is vaak een zeer feitelijke afweging.
Herkenbaar in beeld
Om te beginnen moet je herkenbaar in beeld zijn. Dus in het algemeen met je gezicht. Je kan wel onderdeel zijn van een groep mensen. Het recht dat je inroept is het portretrecht. Dat is een recht dat is opgenomen in de auteurswet. Het komt toe aan de persoon op een afbeelding. Trouwens, het hoeft geen foto te zijn, het kan ook een tekening zijn (rechtbanktekening), een schilderij of een filmpje.
Jouw belang
Je moet een redelijk belang hebben om bezwaar te maken tegen het gebruik van jouw portret. Bijvoorbeeld omdat je in een setting staat waar je niets mee te maken hebt. Een demonstratie van ultrarechts of juist van anti zwarte piet demonstranten. Jij had er niets mee te maken, maar was wel in de buurt. Door de foto lijkt het alsof jij daar deel van uit maakt. Of was aan het zoenen in een park en staat nu plotseling voor heel Nederland met iemand op de foto. Het is allemaal heel feitelijk, dus je moet een redelijk belang hebben en aantonen.
Was je opdrachtgever, dan sta je sterker
Als je de opdrachtgever van de fotograaf was, dan kan die niet publiceren zonder jouw toestemming. Heb je die toestemming gegeven, dan kan je die weer niet zomaar intrekken. Word je gevraagd ergens toestemming te geven, beperk die dan altijd tot de concrete situatie waar je toestemming echt voor wil geven.
Nog meer toestemming
Ook bij veel andere situaties word je gevraagd om toestemming te geven voor het gebruik van jouw portret. Bijvoorbeeld bij het maken van tv-opnames. Het publiek en de deelnemers geven vooraf toestemming. De producenten maken die toestemming altijd heel ruim. Dus niet alleen voor de concrete uitzending, maar ook voor al het andere gebruik van de beelden.
Financieel belang
Sterker sta je als je een financieel belang hebt. Je verdient je geld met het verkopen van je portret. Je bent een bekende sporter, een tv-ster of YouTuber dus jouw hoofd is je werk. Dat recht om op te treden gaat heel ver. Zo mocht een reclame met een look alike van Jos Verstappen ook niet. Je kan dus geen reclame maken met een foto van een bekend persoon zonder toestemming (en dus meestal niet zonder te betalen).
Privacy
Op veel plekken mag niet meer gefotografeerd of gefilmd zonder duidelijke toestemming. Dat is bijvoorbeeld bij beelden gemaakt op het werk, op school of bij sportwedstrijden. Onder omstandigheden kan hier sprake zijn van nieuwsgaring, maar lang niet altijd. Je kan op grond van de nieuwe privacyregels, opgenomen in de AVG nu bezwaar maken.
Nieuwe publiciteit
Kijk uit, als je gaat procederen krijg je vaak nieuwe publiciteit. Een foto of filmpje dat bijna niemand had gezien kan plotseling viral gaan. Je bereikt dan het omgekeerde. Het filmpje wordt razendsnel gekopieerd en je kan niet meer optreden. Op onze website vind je een sommatiebrief inbreuk portretrecht.
