Waarom aanspreektitels?
Bij bepaalde beroepen hoort een bepaalde aanspreektitel ook wel aanspreekvorm genoemd. Als je een formele brief opstelt is het gebruikelijk aanspreektitels te gebruiken. Onderstaande tabel met aanspreektitels helpt je bij het samenstellen van de juiste aanhef boven jouw brief.
De titel kan worden bepaald door het beroep. Zo schrijven we aan een rechter in een rechtbank: aan de edelachtbare heer mr. F. Visser. Maar zit diezelfde mr. F. Visser nu als raadsheer bij het gerechtshof dan schrijven we: aan de edelgrootachtbare heer mr. F. Visser.
Hoe bouw je een aanspreektitel op?
Een correcte aanhef boven een brief ziet er dus in schema als volgt uit:
- aanspreektitel
- gevolgd door heer of mevrouw
- titel
- achternaam
Een voorbeeld is: (1) Aan de weledelgestrenge (2) heer (3) mr. (4) J.H. de Boer. In een wat ouderwetse variant schrijf je in plaats van mevrouw het woord “vrouwe”.
Dagelijks spraakgebruik
In het algemeen worden aanspreektitels in het Nederlands steeds minder gebruikt. Zelfs traditionele beroepen zoals advocaten en notarissen maken er minder gebruik van. Onderling spreken advocaten elkaar nog wel vaak aan met oubollige termen als “amice”, maar ook dat is uitstervend. Je kunt best een advocaat aanschrijven met, geachte heer of mevrouw. Bij het schrijven van brieven aan de rechterlijke macht en andere formele stukken is het toch nog redelijk gebruikelijk om nog wel de aanspreekvorm te hanteren.
Aanspreektitels
Om je op weg te helpen, hebben wij de belangrijkste juridische functies en titels in kaart gebracht, met de daarbij behorende aanspreektitels. In het Nederlands gebruik je in formele brieven en stukken aanspreektitels of aanspreekvormen. Bij bepaalde beroepen hoort een bepaalde vaststaande wijze van aanspreken.
In deze lijst tref je in de linker kolom de beroepen en soms adellijke onderscheidingen. In de rechterkolom zie je nu hoe je deze mensen hoort aan te spreken of schrijven. Wil je alle aanspreektitels, dus ook van niet juristen, terugvinden dan kun je het beste even kijken op Wikipedia.
| A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z |
| Titel | Aanschrijfvorm |
| A | |
| advocaat | de weledelgestrenge heer |
| advocate | de weledelgestrenge vrouwe |
| advocaat-generaal (bij Gerechtshof) | de edelgrootachtbare heer/vrouwe |
| advocaat-generaal (bij Hoge Raad) | de edelhoogachtbare heer/vrouwe |
| ambassadeur | Zijne, Hare, Uwe Excellentie |
| attaché | de weledelgestrenge heer/vrouwe |
| B | |
| Bachelor of Laws (titel: LLB) | de heer/mevrouw |
| baron | de hoogwelgeboren heer |
| barones | de hoogwelgeboren vrouwe |
| burgemeester (grote stad, provinciale hoofdstad) | de hoogedelachtbare heer/vrouwe |
| burgemeester (kleine gemeente) | de weledelgestrenge heer/vrouwe |
| burgemeester en wethouders | geacht college |
| C | |
| commissaris van de koningin | de hoogedelgestrenge heer/vrouwe |
| commissaris van politie | de hoogedelgestrenge heer/vrouwe |
| consul | de weledelgestrenge heer/vrouwe |
| D | |
| doctor (titel dr.) | de weledelzeergeleerde heer / vrouwe |
| doctorandus (titel: drs. MSc. of MA.) | de weledelgeleerde heer/vrouwe |
| G | |
| gedeputeerde (Provinciale Staten) | de hoogedelgestrenge heer/vrouwe |
| gezant | de hoogedelgestrenge heer/vrouwe |
| gouverneur | Zijne, Hare, Uwe Excellentie |
| graaf of gravin | de hooggeboren heer |
| gravin | de hooggeboren vrouwe |
| griffier (bij Gerechtshof) | de edelgrootachtbare heer/vrouwe |
| griffier (bij Hoge Raad) | de edelhoogachtbare heer/vrouwe |
| griffier (Centrale Raad van Beroep) | de weledelgestrenge heer/vrouwe |
| griffier (rechtbank) | de edelachtbare heer/vrouwe |
| H | |
| hertog of hertogin | de hooggeboren heer/vrouwe |
| hoofdcommissaris (politie) | de hoogedelgestrenge heer/vrouwe |
| hoofdofficier (rechtbank) | de edelachtbare heer/vrouwe |
| hoogleraar | de hooggeleerde heer/vrouwe |
| I | |
| ingenieur (titel ir. of MSc) | de weledelgestrenge heer/vrouwe |
| inspecteur (politie, belastingen) | de weledelgestrenge heer/vrouwe |
| J | |
| jonkheer | de hoogwelgeboren heer |
| jonkvrouw | de hoogwelgeboren vrouwe |
| K | |
| kandidaat-notaris | de weledelgestrenge heer/vrouwe |
| kantonrechter (rechter in rechtbank) | de edelachtbare heer / vrouwe |
| kardinaal | zijne eminentie |
| koning | zijne majesteit |
| koningin | hare majesteit |
| korpschef (politie) | de hoogedelgestrenge heer/vrouwe |
| L | |
| lid algemene rekenkamer | de hoogedelgestrenge heer/vrouwe |
| lid College van procureurs-generaal | de edelgrootachtbare heer/vrouwe |
| lid gemeenteraad | de edelachtbare heer/vrouwe |
| lid gerechtshof (raadsheer) | de edelgrootachtbare heer |
| lid gerechtshof (vrouwelijke) | de edelgrootachtbare vrouwe |
| lid hoge raad (raadsheer) | de edelhoogachtbare heer / vrouwe |
| lid provinciale staten | de weledelgestrenge heer/vrouwe |
| lid raad van state | de hoogedelgestrenge heer/vrouwe |
| lid staten-generaal | de hoogedelgestrenge heer/vrouwe |
| lid van de Raad voor de Rechtspraak (RvdR) | de hoogedelgestrenge heer/vrouwe |
| lid van de rechtbank | de edelachtbare heer/vrouwe |
| M | |
| meester in de rechten (titel mr. LLM of MA) | de weledelgestrenge heer/vrouwe |
| minister | Zijne, Hare, Uwe Excellentie |
| N | |
| nationale ombudsman | de hoogedelgestrenge heer/vrouwe |
| notaris | de weledelgestrenge heer/vrouwe |
| O | |
| officier van justitie (OvJ) | de edelachtbare heer/vrouwe |
| P | |
| president Centrale Raad van Beroep | de weledelgestrenge heer/vrouwe |
| president rechtbank | de edelachtbare heer/vrouwe |
| prins | Zijne (Uwe) Koninklijke Hoogheid |
| prinses | Hare (Uwe) Koninklijke Hoogheid |
| procureur-generaal | de edelhoogachtbare heer/vrouwe |
| professor (titel: prof.) | de hooggeleerde heer/vrouwe |
| R | |
| raadsheer (lid Gerechtshof) | de edelgrootachtbare heer/vrouwe |
| raadsheer (lid Hoge Raad) | de edelhoogachtbare heer / vrouwe |
| rechter (rechtbank) | de edelachtbare heer/vrouwe |
| S | |
| secretaris-generaal | de hoogedelgestrenge heer/vrouwe |
| staatssecretaris | Zijne, Hare, Uwe Excellentie |
| V | |
| voorzitter Centrale Raad van Beroep | de hoogedelgestrenge heer/vrouwe |
| W | |
| wethouder | de edelachtbare heer/vrouwe |
Mis je een titel?
Als je twijfelt bij een juridische brief over de manier waarop je iemand moet aanspreken, dan zijn er twee mogelijkheden:
- Vraag het ons, wij zoeken het voor je uit.
- Gebruik het altijd goede: “geachte heer of geachte mevrouw X”